Con người có thể cảm nhận được thế giới xung quanh là nhờ vào 5 giác quan khác nhau, đó là thị giác, vị giác, thính giác, khứu giác và xúc giác. Trong đó xúc giác là giác quan có vai trò quan trọng, giúp bạn nhận biết và khám phá được mọi điều trong cuộc sống. Vậy xúc giác là gì
Nội dung chính
I. Xúc giác là gì?
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường sử dụng thuật ngữ “xúc giác” để diễn tả khả năng của con người trong việc nhận biết, cảm nhận và hiểu rõ những tình cảm, suy nghĩ hay trạng thái tâm lý của người khác. Xúc giác thể hiện khả năng đồng cảm và empati, cho phép chúng ta hiểu rõ hơn về người khác và tạo dựng mối quan hệ tốt hơn với họ.
Xúc giác không chỉ đơn thuần là khả năng nhận thức thông qua các biểu hiện bên ngoài của người khác, mà còn liên quan đến khả năng đọc hiểu ngôn ngữ cơ thể, giọng điệu, cử chỉ và thậm chí cả những tình huống không nói chuyện. Đó là khả năng đặc biệt giúp chúng ta đồng cảm với cảm xúc, tâm trạng và suy nghĩ của người khác, tạo điểm gắn kết và tình thân thiết trong quan hệ cá nhân và xã hội.
Xúc giác không chỉ tồn tại trong cuộc sống cá nhân, mà còn rất quan trọng trong các lĩnh vực chuyên môn như nghệ thuật, giáo dục, tâm lý học, y học và kinh doanh. Nếu bạn là một nghệ sĩ, khả năng xúc giác sẽ giúp bạn tạo ra những tác phẩm gợi cảm xúc mạnh và kết nối với khán giả. Trong lĩnh vực giáo dục, xúc giác là yếu tố quan trọng để hiểu và hỗ trợ sự phát triển của học sinh. Trong y học, xúc giác là một công cụ quan trọng giúp bác sĩ hiểu và đồng cảm với bệnh nhân, đảm bảo sự chăm sóc tốt nhất.
Tuy nhiên, xúc giác không phải lúc nào cũng tồn tại và hoàn hảo. Mỗi người có mức độ xúc giác khác nhau, và nó cũng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như sự tập trung, trạng thái tâm lý hay cách thức giao tiếp. Đôi khi, việc hiểu rõ xúc giác của người khác cũng đòi hỏi sự thực hành và rèn luyện. Dưới đây là một số gợi ý để nâng cao khả năng xúc giác của bạn:
– Lắng nghe chân thành:
Hãy lắng nghe một cách chân thành khi người khác chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ và trạng thái tâm lý của họ. Tập trung vào họ mà không bị xao lạc bởi suy nghĩ của bạn.
– Quan sát kỹ:
Chú ý đến ngôn ngữ cơ thể, biểu hiện khuôn mặt, giọng điệu và cử chỉ của người khác. Những sự thay đổi nhỏ trong biểu hiện và cử chỉ có thể tiết lộ nhiều về tâm trạng và suy nghĩ của họ.
– Học cách đặt mình vào vị trí của người khác:
Cố gắng hình dung mình đang trải qua những tình huống và cảm xúc giống như người khác. Điều này giúp bạn tạo ra sự đồng cảm và hiểu rõ hơn về tình hình của họ.
– Tìm hiểu về những trạng thái tâm lý khác nhau:
Nghiên cứu về tâm lý học và các trạng thái tâm lý khác nhau sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về các cảm xúc và suy nghĩ của người khác.
– Thực hành thông qua vai trò chơi:
Tham gia vào các vai trò chơi như diễn xuất, nghệ thuật hoặc trò chuyện tương tác để rèn luyện khả năng xúc giác của bạn. Điều này giúp bạn thực hành cảm nhận và đồng cảm với những tình huống và nhân vật khác nhau.
– Tạo dựng mối quan hệ tốt:
Xây dựng một môi trường giao tiếp thoải mái và tạo dựng mối quan hệ tốt với những người xung quanh. Quan tâm và quan tâm đến họ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự chia sẻ và sẽ làm tăng khả năng hiểu rõ xúc giác của họ.
– Tự thẩm mỹ và tự quản lý cảm xúc:
Hiểu và kiểm soát cảm xúc của chính mình cũng là một phần quan trọng của xúc giác. Khi bạn tự tin và biết quản lý cảm xúc của mình,
II. Vai trò của xúc giác
Phải nói, xúc giác là giác quan giúp chúng ta cảm nhận được những kích thích qua da thông qua hoạt động cầm, nắm, sờ… Vậy vai trò của xúc giác là gì?
Xúc giác ở người khỏe mạnh sẽ cảm nhận được mọi cấu tạo, trạng thái của độ vật như cứng, mềm, nóng, lạnh, nặng, nhẹ… Từ đó có thể khẳng định được các cơ quan não bộ của con người vẫn hoạt động, phát triển bình thường.
Nếu như không cảm nhận được đồ vật qua xúc giác thì có thể bạn đang mắc chứng rối loạn xúc giác.
Phải nói rằng, bên cạnh những giác quan khác thì xúc giác đóng vai trò rất quan trọng. Giác quan này giúp chúng ta cảm nhận được mọi vật trong cuộc sống, cùng với các giác quan khác thì cuộc sống sẽ tốt đẹp, trọn vẹn hơn. Xúc giác không chỉ có ở con người mà ở động vật cũng có giác quan này giống với con người.
III. Sự phát triển của xúc giác như thế nào?
Xúc giác của con người phát triển ngay từ khi nằm trong bụng mẹ. Khi trẻ sinh ra thì xúc giác sẽ giúp bé cảm nhận được mọi vật xung quanh, nhờ đó mà trẻ cảm nhận được tình yêu của bố mẹ thông qua sờ, nắm, ôm… Để hiểu rõ xúc giác là gì, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những giai đoạn phát triển xúc giác như sau:
1. Giai đoạn trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh có làn da rất nhạy cảm, đặc biệt là vùng bụng, miệng, má, lòng bàn chân… Khi mới chào đời, việc tiếp xúc da kề da là điều rất quan trọng nhằm gắn kết tình cảm giữa mẹ và trẻ. Lúc này, trẻ sẽ có cảm giác được mẹ che chở và phản ứng bằng cách chạm vào cằm của người mẹ.
Khi bạn vuốt lòng bàn tay của trẻ thì trẻ sẽ phản ứng lại bằng cách nắm chặt bàn tay của ban hơn. Tương tự, khi chúng ta đặt bất kỳ đồ vật nào vào lòng bàn tay của trẻ thì trẻ sẽ nắm chặt lấy nó và phản xạ này sẽ biến mất khi trẻ lớn.
2. Giai đoạn 1 -3 tháng tuổi
Khi được 1 tháng tuổi, tay của trẻ hầu như đều khép lại. Khi ngón tay mở, bé sẽ dùng nó để cấm lấy tay của bố hoặc mẹ nếu được chạm vào lòng bàn tay.
Trẻ sơ sinh rất thích cảm giác được chạm vào cắm của bố mẹ. Có thể nói đây là phản ứng để trẻ kết nối với bố mẹ.
Sang giai đoạn 2-3 tháng tuổi, trẻ sơ sinh bắt đầu có khả năng phân biệt được những đồ vật cứng và mềm. Trẻ cảm thấy thích thú khi được cầm nắm đồ vật trên tay.
3. Giai đoạn 4-5 tháng tuổi
Những khối cơ của trẻ bắt đầu phát triển ở giai đoạn 4 tháng tuổi, đặc biệt là cánh tay và bàn tay. Nhờ đó mà trẻ có thể thực hiện những hành động vươn tay để chạm vào đồ vật xung quanh.
Khi sang giai đoạn 5 tháng tuổi, trẻ bắt đầu cầm, nắm các đồ vật bằng cả 2 tay nhưng vẫn phải dùng đến miệng để cảm nhận được chúng. Điều này giúp trẻ hình thành cảm xúc rõ ràng với việc đi tắm, phân biệt được nóng, lạnh.
4. Giai đoạn 6-8 tháng tuổi
Xúc giác của trẻ tiếp tục hoàn thiện khi được 6 tháng tuổi. Lúc này, trẻ học cách vươn tay, cầm nắm đồ vật bằng cả hai tay và có thể chuyền từ tay này sang tay khác. Đây cũng là thời điểm trẻ thích những món đồ chơi có thể chạm và tương tác. Vì thế, bố mẹ nên phát triển xúc giác của trẻ bằng cách giới thiệu các đồ vật phát ra âm thanh khi bé chạm vào.
Giai đoạn 7-8 tháng tuổi, khả năng nhận thực về không gian của trẻ nhỏ đang phát triển. Khi kết hợp với xúc giác, trẻ có thể cảm nhận được vật phẳng, vật đa chiều. Lúc này, trẻ có giảm giác thích thú khi được chạm vào những đồ vật có bộ phận xoay, tay cầm…
Đây cũng là giai đoạn bé tập bò. Vậy nên bố mẹ hãy tạo điều kiện cho bé tiếp xúc các đồ vật nhiều hơn để tăng cường khả năng khám phá của trẻ.
5. Giai đoạn 9 đến 12 tháng tuổi
Đến giai đoạn trẻ 9-10 tuổi, sự phát triển xúc giác là gì? Lúc này, trẻ bắt đầu di chuyển nhiều hơn để tìm tòi, khám phá những đồ vật mới để chạm vào. Giai đoạn này, trẻ vẫn dùng miệng để cảm nhận và tìm hiểu đồ vật.
Trẻ sẽ nhặt đồ vật và cho chúng vào hộp. Vì thế, bố mẹ nên mua những đồ chơi nhiều màu sắc hoặc có thể chuyển động nhưng an toàn để trẻ khám phá.
Khi được 1 tuổi, trẻ sẽ khám phá những đồ vật đa dạng, có tính chất khác nhau như cứng, mềm, ướt, dính, lạnh… Giai đoạn này, trẻ sẽ không dùng miệng để cảm nhận nữa mà thay vào đó là dùng tay để sờ và cảm nhận.
Như vậy có thể thấy, xúc giác của con người được hình thành ngay từ những tháng đầu đời trong bụng mẹ và dần được cảm nhận thông qua những năm tháng đầu của giai đoạn sơ sinh.
Hy vọng qua những thông tin trên đây bạn đã biết được xúc giác là gì và những kiến thức hữu ích về giác quan này. Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi để có thêm nhiều thông tin hữu ích về cuộc sống nhé. Cảm ơn bạn đã quan tâm đến bài viết.